بیماری عصبی و عضلانی
 
 
مسئول گروه : دکتر رحیمی جابری
 

بیماری عصب و عضله یا بیماری نوروماسکولار همان طور که از نام آن مشخص است شامل اختلالات رشته های عصبی و عضلات بدن می باشد.  بیماری عصب و عضله بر اساس مکانیسم بروز بیماری، سن بروز، نوع وراثت و سیر پیشرفت بیماری به چند نوع تقسیم می شود: ۱- بیماری عضلانی یا میوپاتی، ۲- بیماری رشته های عصبی یا نوروپاتی، ۳- بیماری محل اتصال عصب و عضله یا نوروماسکولار.

بسیاری از افراد زمانی که خسته هستند یا حرکت آن‌ها به علت درد و سفتی مفاصل محدود است، می‌گویند که احساس ضعف دارند. ضعف عضلانی می‌تواند نشانه‌ای از اختلال در عملکرد اعصاب باشد

مراقبت سریع پزشکی بسیار مهم است زیرا ضعف همراه با یک علامت هشداردهنده می‌تواند به‌سرعت بدتر و موجب ازکارافتادگی دائمی شود.

افرادی که علائم سکته مغزی دارند باید فوراً به پزشک مراجعه کنند زیرا درمان سریع امکان از دست دادن عملکرد و حواس را کاهش می‌دهد. همچنین افراد بدون علائم هشداردهنده باید با پزشک خود تماس بگیرند،

در این صور متخصص طب فیزیکی و توانبخشی بر اساس علائم و اختلالات آن‌ها تصمیم می‌گیرد که بیمار نیاز به مراجعه فوری به مطب دارد یا خیر. برای برخی تأخیر چندروزه برای مراجعه به پزشک خطری ندارد.

میزان شیوع بیماری عصب و عضله چه میزان است؟

بیش از ۱۵۰ نوع از انواع بیماری عصب و عضله وجود دارد که در کشور ما که بیش از ۳۰ تا ۴۰ درصد فرزندان حاصل ازدواج فامیلی هستند، شیوع این بیماری در حال افزایش است. میزان شیوع انواع مختلف بیماری عصب و عضله از انواع بسیار نادر مانند دیستروفی با شیوع ۰/۱ در ۱۰۰۰۰۰ تا بیماری سندرم بعد از فلج اطفال با شیوع ۶۰ در ۱۰۰۰۰۰ نفر متفاوت می باشد.

بیماری محل اتصال عصب و عضله چه نوع از بیماری عصب و عضله است؟

بعضی از انواع بیماری عصب و عضله به علت اختلال در ناحیه تماس عصبی ماهیچه‌ای ایجاد می‌شوند.

بیماری‌ میاستنی گراویس به دلیل اختلال در ناحیه تماس عصبی عضلانی ایجاد می‌شوند.ضعف عضلانی و خستگی زودرس در عضلات اسکلتی از علایم مهم این بیماری‌ می باشد.

 

علل ضعف عضلانی

علل ضعف عضلات بسته به اینکه آیا ضعف عمومی است یا تنها بر عضلات خاصی تأثیر می‌گذارد، متفاوت است:

کاهش آمادگی جسمانی عمومی که ممکن است ناشی از بیماری یا کاهش ذخایر فیزیکی (سستی)، مانند کاهش توده عضلانی، تراکم استخوان، و توانایی عملکرد قلب و ریه‌ها ، به‌خصوص در افراد مسن باشد.

آسیب به اعصاب به علت یک بیماری یا آسیب شدید ، مانند سوختگی‌های شدید و گسترده

سکته مغزی (شایع‌ترین علت اثر ضعف بر یک‌طرف بدن)

اختلالات خاص عضلانی، مانند کسانی که به دلیل مصرف بیش ‌از حد الکل سطح پتاسیم بدنشان کم است، یا استفاده از کورتیکواستروئیدها.

در افراد مبتلابه تشنج، یک‌طرف از بدن پس ‌از اینکه تشنج متوقف می‌شود (به نام فلج تاد) ممکن است دچار ضعف اندام‌ها شود.

شایعترین علائم اختلالات عصبی

شایعترین علائم اختلالات عصبی شامل تمام انواع دردها از جمله سردرد و کمردرد می باشد

علائم عصبی می تواند شامل ضعف عضلات یا عدم هماهنگی، احساسات غیر طبیعی در پوست و اختلال در بینایی، طعم، بو و شنوایی باشد. علاوه بر آن، اختلالات عصبی می تواند در خواب فرد تداخل ایجاد کند.

برخی از  شایعترین علائم اختلالات عصبی، عبارتند از:

  • درد
  • مشکلات عضلات
  • تغییر در حواس پنج گانه
  • مشکلات خواب
  • تغییر در هوشیاری

تست و ارزیابی

در طی معاینه فیزیکی، پزشکان بر روی سیستم عصبی (معاینه عصبی) و عضلات تمرکز می‌کنند. نخست پزشکان بررسی می‌کنند که آیا فرد واقعاً ضعف عضلات دارد یا فقط خسته شده است.

اگر فردی دچار ضعف است پزشکان شدت ضعف یا احتمال بدتر شدن سریع ضعف را بررسی می‌کنند و تعیین می‌کنند آیا این ضعف زندگی فرد را تهدید می‌کند یا نه.

دیگر تست‌ها بر اساس محلی که پزشکان فکر می‌کنند مشکل دارد انجام می‌شوند:

  •       اختلال مغزی: ام آر آی یا سی ‌تی ‌اسکن
  •       اختلال عضلانی (میوپاتی): نوار عصب و عضله
  •       اختلال ستون فقرات: ام آر آی یا هنگامی‌که MRI ممکن نیست، سی ‌تی ‌اسکن و گاهی اوقات تست مایع نخاعی
  •       اختلال اعصاب محیطی و یا یک اختلال اتصال عصب عضلانی: نوار عصب و عضله و بررسی جریان عصبی

درمان ضعف عضلانی

با شناسایی علت بیماری ضعف عضلانی امکان درمان وجود دارد. اگر ضعف به‌طور ناگهانی شروع و باعث اختلال در تنفس شود، باید تنفس مصنوعی داده شود. فیزیوتراپی و کاردرمانی به افراد بیمار برای بهبود ضعف دائمی کمک می‌کند و از دست دادن عملکرد را جبران می‌نماید. فیزیوتراپی به افراد کمک می‌کند تا قدرت عضلانی‌شان را حفظ کنند و حتی گاهی قدرت را بازیابند.